KUALA LUMPUR(NV) – Trung Quốc cần hợp tác với ASEAN, gia tăng tốc độ đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Ðông (COC), nhằm giảm bớt những hành động gây căng thẳng trong khu vực Ðông Nam Á.
Ðó là lời kêu gọi của ông Anifah Aman, ngoại trưởng Malaysia. Malaysia hiện đang đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN và ông Aman cho biết, Malaysia sẽ tận dụng vai trò đó để thúc đẩy việc sớm đạt được COC giữa ASEAN và Trung Quốc.
ASEAN thiếu đồng thuận, các chiến hạm của Trung Quốc vẫn ngang dọc trên biển Ðông như đang đi lại trong “ao nhà.” (Hình: Tân Hoa Xã)
Ngoại trưởng Malaysia còn nhấn mạnh, các bên tranh chấp chủ quyền tại biển Ðông nên tránh những hành động khiêu khích, gây căng thẳng.
Tuyên bố của ông Aman được đưa ra trước khi Hội Nghị Thượng Ðỉnh ASEAN khai diễn vào tuần tới và Philippines vừa tuyên bố sẽ đưa chuyện Trung Quốc bất chấp các lời kêu gọi cũng như khuyến cáo của cộng đồng quốc tế, tiếp tục bồi đắp nhiều bãi đá thành đảo nhân tạo, biến các đảo nhân tạo thành một chuỗi căn cứ quân sự nhằm khống chế biển Ðông.
Chưa rõ ASEAN sẽ hành động như thế nào khi chỉ có một số thành viên của khối này mong muốn ASEAN và Trung Quốc sớm đạt được COC, còn Trung Quốc thì tìm mọi cách để trì hoãn.
Hồi hạ tuần tháng 2, tờ The Diplomat của Nhật tiết lộ, Trung Quốc đã gạt bỏ đề nghị đưa biển Ðông vào nghị trình của ADMM Plus sẽ diễn ra vào tháng 11, tại Malaysia.
ADMM Plus là cách gọi tắt Hội nghị Các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng. Ngoài 10 bộ trưởng Quốc Phòng của ASEAN, hội nghị này còn có đại diện Bộ Quốc Phòng của tám quốc gia nằm ngoài ASEAN là Hoa Kỳ, Nga, Úc, Tân Tây Lan, Nhật, Nam Hàn, Ấn và Trung Quốc tham dự.
Tại cuộc họp trù bị giữa các chuyên viên để chuẩn bị cho ADMM Plus lần thứ ba, đại diện Trung Quốc đã gạt bỏ đề nghị của ASEAN: Ðưa việc thực thi DOC (Bản Tuyên bố về Ứng xử của Các Bên ở biển Ðông) và nội dung COC ra thảo luận tại ADMM Plus.
Nói cách khác, bởi Trung Quốc không đồng ý, những vấn đề vốn được xem là cốt lõi trong quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc cũng như an ninh khu vực sẽ không được đề cập tại ADMM Plus lần thứ ba, dẫu cho mục tiêu của ADMM Plus là tạo lập một cơ chế hợp tác để giải quyết những bất đồng, trong đó có mâu thuẫn về chủ quyền nhằm hóa giải các xung đột tiềm ẩn.
Lúc đó, tờ The Diplomat nhận định, việc gạt bỏ biển Ðông khỏi nghị trình của ADMM Plus cho thấy Trung Quốc không thật lòng. Ðiều đó còn chứng minh Trung Quốc không muốn bị các văn kiện chính thức trói buộc, ảnh hưởng đến việc thực thi tham vọng khống chế toàn bộ biển Ðông.
Trung Quốc không muốn “quốc tế hóa” các tranh chấp biển Ðông vì hi vọng có thể bắt chẹt từng quốc gia Ðông Nam Á trong các cuộc thương thuyết song phương. Cũng vì vậy, COC đúng nghĩa có thể sẽ là một hy vọng không bao giờ thành hiện thực.
Hồi tháng 7 năm ngoái, tại hội thảo về “Tranh chấp biển Ðông dưới góc nhìn dân sự,” do Việt Nam tổ chức, ông Carl Thayer, giáo sư Học Viện Quốc Phòng Úc, từng khuyến cáo, ASEAN nên tự soạn thảo COC trước khi đàm phán với Trung Quốc. Theo ông Thayer, việc ASEAN chỉ quan tâm đến đàm phán với Trung Quốc về COC mà không chú ý tới tự soạn COC, bởi sợ Trung Quốc bác bỏ dự thảo tự soạn là một sai lầm.
Ông Thayer nhấn mạnh, điều đó khiến ASEAN khó đạt được một lập trường chung trong khi Trung Quốc có thể lợi dụng khác biệt trong ASEAN để kéo dài các cuộc đàm phán, có thêm thời gian để củng cố sự hiện diện và kiểm soát đối với các vùng biển và thực thể ở biển Ðông.
Bởi Trung Quốc muốn tình trạng thực tế thay đổi đến mức ASEAN không thể làm gì được nữa trước khi đạt được thỏa thuận về COC trên biển Ðông nên ASEAN cần phải tìm kiếm sự đồng thuận về dự thảo COC trên biển Ðông nhằm xác lập lập trường thống nhất trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Ông Thayer khuyến cáo, ASEAN nên chỉnh sửa và cập nhật dự thảo COC của Indonesia thành bản thảo cuối cùng để Hội Nghị Thượng Ðỉnh ASEAN phê chuẩn, phát hành nhằm tìm kiếm sự ủng hộ quốc tế.
Trên thực tế, ASEAN đã lặng lẽ bác dự thảo COC do Indonesia soạn và hướng sự quan tâm vào quan điểm của Trung Quốc thành ra ASEAN bị tách thành hai nhóm: Nhóm có tranh chấp và nhóm không có tranh chấp.
Năm 1996, ASEAN đã từng đề cập đến việc xây dựng COC trên biển Ðông nhưng bất thành. Do các tranh chấp trên biển Ðông càng ngày càng gay gắt, năm 2002, ASEAN và Trung Quốc đã ký DOC. Tuy nhiên DOC không giúp giảm bớt căng thẳng trên biển Ðông vì phạm vi áp dụng thiếu rõ ràng và các quy định thì thiếu cụ thể. Chưa kể DOC không có giá trị ràng buộc về mặt pháp lý.
Ðến năm 2011, ASEAN và Trung Quốc tiếp tục thông qua Bản Quy tắc Hướng dẫn DOC nhưng văn kiện này cũng không giải quyết được hết những hạn chế của DOC.
Người ta hy vọng nếu ASEAN có thể thông qua một COC với Trung Quốc, các tranh chấp trên biển Ðông có thể được phân xử bởi một cơ quan tài phán quốc tế. Tuy nhiên cho đến nay, Trung Quốc chưa bao giờ tỏ ra mặn mà với giải pháp đó và tìm nhiều cách để tạo bất đồng giữa các quốc gia trong khối ASEAN khi họ bàn luận về COC.
Malaysia tránh làm Trung Quốc nổi giận tại Hội nghị ASEAN
Thủ tướng Malaysia Najib Razak không tỏ rõ lập trường đứng về bên nào trong vấn đề tranh chấp Biển Đông
REUTERS—Hãng tin Reuters cho biết Malaysia sẽ tránh không chỉ trích những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông tại một hội nghị của các nhà lãnh đạo Đông Nam Á vào tuần sau, bất chấp nỗ lực của Philippines thúc đẩy ASEAN lên án hoạt động cải tạo đất của Bắc Kinh.
Bản dự thảo của tuyên bố kết thúc hội nghị cho thấy Thủ tướng Malaysia Najib Razak dành hai đoạn văn để nói về căng thẳng ở Biển Đông nhưng không tỏ rõ lập trường đứng về bên nào trong vấn đề này, một nguồn tin nắm rõ những vấn đề của ASEAN nói với Reuters.
Malaysia, nước chủ nhà tổ chức hội nghị thượng đỉnh ASEAN có mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc và lâu nay vẫn hạ giảm tầm quan trọng của những căng thẳng ở Biển Đông.
Campuchia, nước chủ nhà ba năm trước, đã từ chối không phát biểu về hành động của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp và hội nghị thượng đỉnh đổ vỡ. Đó là lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm của ASEAN một thông cáo chung đã không được công bố.
Hành động của Trung Quốc ở Biển Đông đã gây ra một sự chia rẽ sâu sắc giữa 10 nước thành viên ASEAN, bốn trong số đó có tuyên bố chủ quyền cạnh trạnh đối với lãnh thổ tranh chấp.
Những hình ảnh vệ tinh chụp gần đây cho thấy Trung Quốc đã đạt được tiến độ nhanh chóng trong việc xây dựng một đường băng thích hợp cho quân đội sử dụng ở quần đảo Trường Sa và có thể đang định xây thêm một đường băng nữa.
Malaysia thúc Trung Quốc gia tăng tốc độ đàm phán COC
No comments:
Post a Comment